Türkiye nüfusunun yüzde 49,9'unu kadınlar oluşturuyor

Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi (ADNKS) sonuçlarına göre 31 Aralık 2023 tarihi itibarıyla, kadın nüfus 42 milyon 638 bin 306 kişi, erkek nüfus 42 milyon 734 bin 71 kişi oldu. Diğer bir ifadeyle, toplam nüfusun yüzde 49,9'unu kadınlar, yüzde 50,1'ini ise erkekler oluşturdu.

Kadınlar ile erkekler arasındaki oransal denge, kadınların daha uzun yaşaması nedeniyle, 60 ve daha yukarı yaş grubundan itibaren kadınların lehine değişti. Kadın nüfusun oranı, 60-74 yaş grubunda yüzde 52,1 iken 90 ve üzeri yaş grubunda yüzde 70,2 oldu.

KADINLAR ERKEKLERDEN 5,5 YIL DAHA UZUN YAŞIYOR

Hayat Tabloları sonuçlarına göre, doğuşta beklenen yaşam süresi 2020-2022 döneminde Türkiye geneli için 77,5 yıl iken kadınlarda 80,3 yıl, erkeklerde 74,8 yıl oldu. Genel olarak kadınların erkeklerden daha uzun yaşadığı ve doğuşta beklenen yaşam süresi farkının 5,5 yıl olduğu görüldü.

KADINLARIN İSTİHDAMDA YARI ZAMANLI ÇALIŞMA ORANI %16,1 OLDU

Hanehalkı İşgücü Araştırması sonuçlarına göre yarı zamanlı çalışanların istihdam içindeki oranının 2022 yılında %9,8 olduğu görüldü. Bu oran kadınlarda %16,1, erkeklerde ise %6,7 oldu.

YÜKSEKÖĞRETİM MEZUNU KADINLARIN İŞGÜCÜNE KATILIM ORANI %68,8 OLDU

Hanehalkı İşgücü Araştırması sonuçlarına göre 2022 yılında 15 ve daha yukarı yaştaki nüfusun işgücüne katılma oranının %53,1 olduğu görüldü. Bu oran kadınlarda %35,1, erkeklerde ise %71,4 oldu.
 
İşgücüne katılma oranı eğitim durumuna göre incelendiğinde, kadınların eğitim seviyesi yükseldikçe işgücüne daha fazla katıldıkları görüldü. Okuryazar olmayan kadınların işgücüne katılma oranı %13,9, lise altı eğitimli kadınların işgücüne katılma oranı %27,1, lise mezunu kadınların işgücüne katılma oranı %36,1, mesleki veya teknik lise mezunu kadınların işgücüne katılma oranı %43,0 iken, yükseköğretim mezunu kadınların işgücüne katılma oranı %68,8 oldu.

KADIN BÜYÜKELÇİ ORANI YÜZDE 27,3 OLDU

Kadın büyükelçi oranı 2011'de yüzde 11,9 iken 2023'te yüzde 27,3'e yükseldi. Erkek büyükelçi oranı ise 2011'de yüzde 88,1 iken 2023'te yüzde 72,7 oldu.

Kadın milletvekili oranı yüzde 19,9 olarak belirlendi. Türkiye Büyük Millet Meclisi verilerine göre 2023 sonu itibarıyla 599 milletvekili içerisinde kadın milletvekili sayısının 119, erkek milletvekili sayısının ise 480 olduğu görüldü. Meclisteki kadın milletvekili oranı 2007'de yüzde 9,1 iken, 2023'te yüzde 19,9'a yükseldi.

Yükseköğretimde görevli profesörler içinde kadın profesör oranı yüzde 33,9 olarak belirlendi. Yükseköğretim İstatistikleri'ne göre yükseköğretimde görevli profesörler içerisindeki kadın profesör oranı 2010-2011 öğretim yılında yüzde 27,6 iken 2022-2023 öğretim yılında yüzde 33,9 olarak belirlendi.

Yükseköğretimde görevli doçentler içerisindeki kadın doçent oranı ise 2010-2011 öğretim yılında yüzde 32,2 iken 2022-2023 öğretim yılında yüzde 40,8 olarak kayıtlara geçti.

Üst ve orta düzey yönetici pozisyonundaki kadın oranı 2012'de yüzde 14,4 iken 2022'de yüzde 19,6'a çıktı.

Tam Zaman Eşdeğeri (TZE) cinsinden kadın AR-GE personel sayısı, 2022'de 93 bin 41 kişi ile toplam AR-GE personel sayısının yüzde 34,1'ini oluşturdu.

Sektörler itibarıyla TZE cinsinden kadın AR-GE personel oranı, yükseköğretimde yüzde 47,5, kar amacı olmayan kuruluşların da dahil edildiği genel devlette yüzde 31, mali ve mali olmayan şirketlerde ise yüzde 27,3 oldu.

İNTERNET KULLANAN KADINLARIN ORANI YÜZDE 83,3

2023'te 16-74 yaş grubundaki bireylerin internet kullanım oranı yüzde 87,1 oldu. Bu oran kadınlarda yüzde 83,3 iken erkeklerde yüzde 90,9 olarak kayıtlara geçti.

Geçen yıl yaşadıkları çevrede gece yalnız yürürken kendilerini güvensiz hissedenlerin oranı yüzde 18,9 iken bu oran kadınlarda yüzde 27,4, erkeklerde yüzde 10,2 olarak kayıtlara geçti. Kadınların yüzde 56,3'ü, erkeklerin ise yüzde 75,8'i yaşadıkları çevrede gece yalnız yürürken kendilerini güvende hissetti.

Evde yalnız olduklarında kendilerini güvensiz hissedenlerin oranı 2023'te yüzde 4,6 iken bu oran kadınlarda yüzde 6,3, erkeklerde yüzde 2,7 olarak belirlendi. Kadınların yüzde 83,4'ü, erkeklerin ise yüzde 90,8'i evde yalnız olduklarında kendilerini güvende hissetti.

2023 SEÇİMLERİNDE KADIN MİLLETVEKİLİ REKORU

2023 seçimlerinin ardından parlamentodaki kadın milletvekili sayısı Cumhuriyet tarihi boyunca kadınların en yüksek temsil sayısına ulaşarak 121 oldu. AK Parti’den 50, CHP’den 30, Yeşil Sol Parti'den 30, İYİ Parti’den 6, MHP’den 4, TİP’ten ise bir kadın milletvekili seçildi.

Nevşehir ve Giresun’dan ilk kez birer kadın milletvekili meclise girdi.

BAKAN GÖKTAŞ: KADIN İSTİHDAMINI 2028'E KADAR YÜZDE 36,2'YE ÇIKARACAĞIZ

Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanı Mahinur Özdemir Göktaş, DEİK Kadın Platformu tanıtım toplantısına katıldı. Toplantıda konuşan Göktaş, "12. Kalkınma Planımızda, 2028 yılı sonuna kadar kadının iş gücüne katılma oranını yüzde 40,1’e, kadın istihdam oranını ise yüzde 36,2’ye yükseltilmeyi hedefliyoruz. Bu hedeflerimiz doğrultusunda kadınlara yeni iş imkanları sağlamaya ve özellikle kadın girişimcileri desteklemeye devam ediyoruz" dedi.

Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanı Mahinur Özdemir Göktaş, Dış Ekonomik İlişkiler Kurulu (DEİK) tarafından kurulan Kadın Platformu'nun tanıtım toplantısına katıldı. Kadınların iş dünyasında daha etkin olmasının, üst düzey yönetici pozisyonunda daha çok yer almasının amaçlandığı platformun tanıtım toplantısında Bakan Göktaş’a DEİK Başkanı Nail Olpak ve DEİK Kadın Platformu Başkanı Ebru Özdemir eşlik etti.

"KADINLARIN EV VE İŞ HAYATI ARASINDA TERCİH YAPMAK ZORUNDA KALMALARININ ÖNÜNE GEÇMEYİ HEDEFLİYORUZ"

Bakanlık olarak ‘Güçlü Kadın, Güçlü Aile, Güçlü Türkiye’ vizyonu ile çalıştıklarının altını çizen Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanı Mahinur Özdemir Göktaş, "12.’inci Kalkınma Planımızda, kadınların geleceğine dair önemli hedefler belirledik. Bu plandan hareketle Kadını Güçlendirme Strateji Belgesi ve Eylem Planımızı tüm paydaşlarımızla hazırladık. Eylem planımız çerçevesinde kadınların toplumsal hayata katılımını artırmak için 2024-2028 dönemini kapsayan hedef ve uygulamalarımızı belirledik. Ekonominin büyümesinde kadınların üstleneceği rol çok önemli. Bu noktada Mahalle Tipi Kreş Modelinin yaygınlaştırılmasının kadın istihdamına önemli katkılar sunduğunu belirtmek istiyorum. Bu anlamda 0-3 yaş arası çocuklara yönelik Mahalle Odaklı Kreş Modeliyle bakım ve eğitim hizmeti veren kurumların yaygınlaştırılmasını çok önemsiyoruz. Ülke geneline yaygınlaştıracak bu model ile kadınların ev ve iş hayatı arasında tercih yapmak zorunda kalmalarının önüne geçmeyi hedefliyoruz. Türkiye’nin her yerinde kadın girişimciliğini destekliyoruz. Kadın girişimciler hem inovatif hem de yenilikçi yaklaşımlara sahipler. Bu yıl Ocak ayında Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı ile ortak bir protokol imzaladık. Bu protokolle mevcut kadın girişimcileri güçlendirmeyi, fonları arttırmayı, kadın girişimcilerimizin sayısını ve kadın istihdamını arttırmayı hedefliyoruz" ifadelerini kullandı.

"KADIN KOOPERATİFLERİNE DESTEK VERMEYİ SÜRDÜRECEĞİZ"

Kadın Girişimcilik Akademisi kurmak için hazırlıkların sürdürüldüğünü söyleyen Bakan Göktaş, "Ayrıca, belediyeler bünyesinde Girişimci Kadınlar Ağı’nın oluşturulmasını teşvik edeceğiz. Yerelde kadınların ekonomik değer üretimini teşvik ettiğimiz kadın kooperatiflerine destek vermeyi sürdüreceğiz. Üretimin gücüne güç katan kadınların ekonomik alanda söz hakkını belirgin kılmayı, kadınlara eşit fırsatlar sunmanın ön koşulu olarak görüyoruz. Toplumun gelişmesinde önemli katkılar sunan kadınların karar süreçlerinde yer almalarını, güçlü bir kalkınmanın önemli bir adımı olarak değerlendiriyoruz" dedi.

"KADININ EKONOMİK OLARAK GÜÇLENMESİ DEMEK, TÜRKİYE’NİN GÜÇLENMESİ DEMEKTİR"

TÜİK verilerine göre ülkemizin yüzde 49,9’unu kadınlar oluşturuyor’ diyerek sözlerini sürdüren Göktaş, "Ancak yönetici kadın sayımız maalesef yeterli seviyede değil. 2002 yılında yaklaşık yüzde 28 olan kadınların iş gücüne katılım oranı, 2023 yılında yüzde 36’ya ulaştı. OECD’ye göre kadınların iş gücüne katılım ortalaması yüzde 66’dır. Türkiye’nin, bu orana ulaşmasıyla milli gelirimizde de yüzde 20’lik bir artış söz konusu olacak. 12. Kalkınma Planımızda, 2028 yılı sonuna kadar kadının iş gücüne katılma oranını yüzde 40,1’e, kadın istihdam oranını ise yüzde 36,2’ye yükseltilmeyi hedefliyoruz. Bu hedeflerimiz doğrultusunda kadınlara yeni iş imkanları sağlamaya ve özellikle kadın girişimcileri desteklemeye devam ediyoruz. Yani daha fazla kadının ekonomi dünyasında yer alması, ülkemizin büyümesine önemli bir katkı sağlayacak. Bu anlamda kadının ekonomik olarak güçlenmesi demek, Türkiye’nin güçlenmesi demektir." şeklinde konuştu.

"ÇALIŞMA ARKADAŞLARIMIZIN YÜZDE 42’Sİ KADINLARIMIZDAN OLUŞUYOR"

Sivil Toplum Kuruluşlarında yer alan kadın sayısının arttırılması için daha çok teşvik verilmesi gerektiğinin altını çizen DEİK Başkanı Nail Olpak, "Ülkemizdeki kadın STK'larını kastederek söylemiyorum. Genel iş dünyası STK'larındaki kadın temsiline de bakarsak DEİK o noktada iyi bir yerde diye düşünüyorum. Yeterliliği konuşmuyoruz tekrar. Yani birçok kurumda kaç kadın yönetim kurulu üyesi var? Kaç kadın sektör ya da iş konseyi başkanı benzer konumlarda diye bakacak olursak bu noktada iyi bir yerdeyiz. Yeterli görmeyelim hiçbir şey yeterli değil. Kazanımı, 18 üyeyi niye biz 28 yapamıyoruz? Elbette buna bakmamız lazım. 90 kişilik çok güzel bir çalışma arkadaşları grubumuz var DEİK’te. Beraber çalıştığımız personelimiz demiyorum çalışma arkadaşlarımız, onların yüzde 42’si kadınlarımızdan oluşuyor. 4 tane genel sekreter yardımcımız var. Şartlar öyle gelmiştir. Biz özel bir ayrımcılık yapmıyoruz, ikisi kadın. Bu projeye gönülden destek veriyoruz, geciktik mi? Evet gecikmişiz" diye konuştu.

"KADIN VARLIĞINI, TEMSİLİYETİNİ ARTTIRMAK İSTİYORUZ"

Toplantıda konuşma yapan DEİK Kadın Platformu Başkanı Ebru Özdemir ise, "Hepimiz ayrı ayrı bu konuyu sahiplenmiş durumdayız. O zaman gönüllü olarak emek verdiğimiz, çok çalıştığımız DEİK için kolektif akıl ve güç birliğiyle ne yapabiliriz sorusuna cevap aramaya başladık. Önce bir durum tespiti yaptık her zamanki gibi. DEİK’te 152 tane iş konseyi var. Ve Ocak 2023’deki ilk toplantımızda 14 olan Kadın İş Konseyi Başkanı sayısı bugün itibariyle ne yazık ki 12’ye düştü. Yani biz çalışmaya başladıktan sonra iş konseyi başkan sayımızı kaybetmiş olduk. Bugün itibariyle 2 bin 168 olan toplam yürütme kurulu üyelerimizin sadece 227’si kadın. Yani yüzde 10 buçuk. Biz yönetim kurulunda 35 üyeden 3 kadın üyeyiz. Yani genelde yüzde 10 seviyelerindeyiz. Dolayısıyla yani hem DEİK üyesi hem iş konseyi yürütme kurulu üyesi, hem yürütme kurulu başkan ve başkan yardımcısında kadın varlığını, temsiliyetini arttırmak istiyoruz. Başladığımız yer de belli yüzde 10 civarındayız" dedi.