Kan uyuşmazlığı nedir? Hamilelikte nelere dikkat edilmeli?
Kan uyuşmazlığı, hamilelik sırasında annenin ve bebeğin kan gruplarının farklı olması nedeniyle ortaya çıkar. Kan uyuşmazlığı olduğunda annenin vücudu, bebeğin kanındaki farklı bir kan grubuna karşı antikorlar üretmeye başlar. Hamilelikte kan uyuşmazlığı nedir? Anne ve bebek arasındaki kan uyuşmazlığı neden oluşur ve nasıl tedavi edilir?
Kan uyuşmazlığı, anne adayının bağışıklık sisteminin bebeğin Rh pozitif hücrelerini yabancı bir tehdit olarak algılamasıyla oluşur. Bu durumda, anne vücudu, bebeğin kan hücrelerine karşı savunma geliştirmeye çalışır. Eğer anne Rh negatifse ve bebek Rh pozitifse, bu durum "kan uyuşmazlığı" olarak adlandırılır. Anne adayının kan grubu ve Rh faktörü kan testiyle belirlenir. Bebekte kan uyuşmazlığını önlemek için hamilelik sırasında Rh immünoglobulin enjeksiyonu yapılması, antikor oluşumunu engelleyerek bebeği koruyabilir.
HAMİLELİKTE KAN UYUŞMAZLIĞI NEDİR?
Kan grupları A, B, AB ve 0 olarak ayrılır ve Rh faktörü pozitif ya da negatif olabilir. Eğer anne adayının kan grubu bebeğinkinden farklıysa ve özellikle Rh faktörü uyuşmazlığı varsa, bu kan uyuşmazlığına yol açar. Genellikle Rh negatif bir annenin Rh pozitif bir bebek taşıması bu duruma sebep olur.
KAN UYUŞMAZLIĞI NEDEN OLUR?
Kan uyuşmazlığı, anne ve bebek arasındaki Rh faktörü farkından kaynaklanır. RH kırmızı kan hücrelerindeki proteinin adıdır. Anneleri Rh negatif olan bebekler, babadan Rh pozitif gen alabilir. Hamilelik sırasında, bebeğin kırmızı kan hücreleri plasenta yoluyla annenin dolaşımına geçebilir. Bu durumda, Rh negatif olan anne, bebeğin Rh pozitif hücrelerine karşı antikor üretmeye başlar. Bu antikorlar, plasentadan geçerek bebeğin kırmızı kan hücrelerine saldırabilir ve bu da sarılık gibi sağlık sorunlarına neden olabilir.
HAMİLELİKTE KAN UYUŞMAZLIĞI NASIL ÖNLENİR?
Kan uyuşmazlığında tedavi süreci nasıl işler! Hamilelik sürecinde kan uyuşmazlığı, erken dönemde yapılan testlerle tespit edilebilir. Uyuşmazlığı önlemek için, genellikle 28-34. haftalar arasında Rh immünoglobulin iğnesi yapılır. Bu iğne, annenin bağışıklık sisteminin Rh pozitif kan hücrelerine karşı antikor geliştirmesini engeller. İğne genellikle iki aşamada uygulanır: ilki hamilelik sırasında, ikincisi ise doğumdan hemen sonra yapılır.
KAN UYUŞMAZLIĞI OLURSA NE OLUR?
Eğer bebeğin kan uyuşmazlığı ciddi boyutlardaysa, tedavi seçenekleri duruma göre değişir. Hafif vakalarda fototerapi ile bilirubin seviyeleri düşürülebilir. Daha ciddi vakalarda ise doğum öncesi veya doğum sonrası kan değişimi gerekebilir. Bu işlem, bebeğin kanını Rh negatif kan hücreleriyle değiştirerek antikorların neden olduğu hasarı azaltır.
KAN UYUŞMAZLIĞININ BEBEĞE ETKİSİ
Kan uyuşmazlığı annenin sağlığını etkilemez fakat bebekte bazı sağlık sorunlara yol açabilir.
Olası sonuçlar arasında şunlar yer alır:
Hemolitik anemi: Bebeğin kırmızı kan hücreleri hızla tahrip olur, bu da karaciğer ve kalp yetmezliği gibi ciddi sorunlara neden olabilir.
Beyin hasarı: Yüksek bilirubin seviyeleri, bebekte beyin hasarına neden olabilir.
Hidrops fetalis: Bebekte vücut sıvılarının birikmesi ve şişlik oluşabilir.
Nörolojik sorunlar: Zihinsel ve motor becerilerde bozulma, işitme kaybı veya nöbetler görülebilir.
ANNE NEGATİF BABA POZİTİFSE KAN UYUŞMAZLIĞI OLUR MU?
Anne ve babanın RH faktörleri de pozitif olursa herhangi bir sorun yaşanmaz ancak anne negatif baba pozitifken bebeğin kan gurubunun pozitif olması sorun teşkil eder. Bu durumda da anneye indirekt coombs testi yapılır.
KAN UYUŞMAZLIĞI OLAN EŞLER NE YAPMALI?
Kan uyuşmazlığı olan eşler kan uyuşmazlığı iğnesi olmalıdır. Hamileliğin 28. haftasında Anti immunoglobulin adlı iğne yapılır. Eğer bebeğin kan grubu Rh negatif ise doğumdan sonra ikinci bir doza ihtiyaç yoktur.
HANGİ KAN GRUBU ZOR BULUNUR?
Türkiye'de en sık rastlanan kan grubu A Rh Pozitif en az kan grubu ise AB Rh Negatiftir.
Editör : Elif Demirtaş Bilir
