Karayemiş faydaları ile eczane gibi! Öksürüğü kesiyor, bağışıklığı demir gibi yapıyor
Ülkemizde yetişen en faydalı meyvelerden biri olan karayemiş (taflan) genellikle Doğu Karadeniz Bölgesi'nde yetişiyor. Faydaları saymakla bitmeyen bu bitki çok fazla bilinmiyor. Tam bir C vitamini deposu olan karayemiş, bağışıklığı güçlendiriyor ve gribal enfeksiyonlarla savaşıyor. İşte karayemiş bitkisinin faydaları…
Diğer adı 'taflan' olan karayemiş, Doğu Karadeniz Bölgesi'nde yetişiyor ve en şifalı bitkilerden biri… Hazımsızlıktan öksürüğe, mide ülserinden solunum bozukluklarına kadar birçok sağlık sorununa iyi geliyor. Reçeli, pekmezi, turşusu ve kavurması yapılan bu bitki, yaz ayalarında meyve veriyor. İşte karayemiş meyvesinin faydaları…
TRABZON'DAN AVRUPA'YA ORADAN TÜM DÜNYAYA YAYILDI
Karayemiş bitkisi, bahar aylarında beyaz renkli çiçekler açan, Temmuz ayında mor renkli meyveler veren bir bitkidir. Gülgiller familyasına ait olan bu bitkinin diğer adı taflandır.Halk arasında Laz kirazı, Laz üzümü, Gürcü kirazı, karamiş ve tanal gibi isimlerle biliniyor. Karayemiş ağaçları yaprak dökmez ve dik şekilde 6 metreye kadar uzayabiliyor. Çoğunlukla gölgeli, rutubetli ve nemli yerlerde yetişiyor.
Karayemiş ağaçları ülkemizde genellikle Doğu Karadeniz bölgesinde yetişiyor. Dünyada ise Balkanlar, Kuzey İrlanda, Batı Avrupa, Güney ve Batı Kafkasya, İran ve bazı Akdeniz ülkelerinde yetişiyor.
Prof. Dr. Adil Asımgil'in ''Şifalı Bitkiler'' kitabında yazdığına göre Fransız bir hekim olan P. Belan bu bitkiyi Trabzon'da görülmüş ve İstanbul'a, oradanda da tüm Avrupa'ya yayılmasını sağlamıştır.
KARAYEMİŞİN FAYDALARI: NEYE İYİ GELİR?
Sağlık Bilimleri Dergisi'nde Ezgi Karataş ve Aslı Uçar'ın yazdığı ''Karayemiş ‘in Sağlık Üzerine Etkisi'' adlı makalede karayemişin faydalarından şu şekilde bahsediliyor:
- Karayemiş, mide ülseri, bronşit, egzama ve hemoroid tedavisinde kullanılır.
- Karayemiş içerisinde yüksek oranda antioksidan içerdiği için kanser ve kardiyovaskürüler hastalıkların tedavisinde etkilidir.
- Tokluk hissi verdiğinden dolayı diyet yiyeceği olarak kullanılır.
- Geleneksel Türk tıbbında astım ve öksürük tedavisinde kullanılır.
- Karayemiş meyvesi ve tohumu sindirim ve solunum bozukluklarına iyi gelir.
Karayemişin bilinen diğer faydaları şu şekildedir:
- İçerisinde yüksek oranda C vitamini bulundurur. Böylelikle güçlü bir antioksidan kaynağıdır.
- Bağışıklık sisteminin güçlendirir.
- Grip ve nezleye bağlı oluşan öksürüğün hafifletilmesine yardım eder.
- Demir eksikliğini azaltmada rol oynar.
- Sinir, stres gibi durumlara karşı vücudu yatıştırır.
- Uykusuzluğa iyi gelir.
- Bağırsakların sağlıklı çalışmasını sağlar. Bağırsak tembelliğini ortadan kaldırır.
- İçerisindeki vitamin ve mineraller ile vücut direncini arttırır.
- İdrar söktürücü özelliği vardır.
- Egzama gibi cilt ve deri hastalıklarına iyi gelir.
- Sindirim sistemini düzenler.
- Kan dolaşımını hızlandırır.
DİYABETE İYİ GELDİĞİ BİLİMSEL OLARAK DA KANITLANDI
Bununla birlikte Ordu Üniversitesi Ziraat Fakültesi Bahçe Bitkileri Bölüm Başkanı Prof. Dr. Ali İslam karayemişin şeker hastaları için olağanüste nitelikte bir meyve olduğunu söyledi:
"Karayemiş meyvesi Karadeniz bölgesinde diyabet için bitkisel tedavi olarak kullanılır. Meyveler önemli miktarda antioksidan içerir. Bu durum pek çok çalışmalar ile bilimsel olarak kanıtlanmıştır. Karayemişin anti-diyabetik etkilerinin araştırılması üzerine İstanbul Üniversitesi ile fareler üzerinde bir çalışma yürüttük. Çalışmalar sonunda karayemiş meyvelerinin, deneysel diyabet ve onun komplikasyonlarının gelişmesine karşı koruyucu etkileri olduğu ortaya çıktı.''
KARAYEMİŞİN BESİN DEĞERİ
Ulusal Gıda Kompozisyon Veri Tabanı (Türkomp) ‘ın verilerine göre 100 gram karayemişin besin değeri şu şekildedir:
- Kalori: 75
- Enerji: 314 kj.
- Su: 79,85 g.
- Protein: 1,40 g.
- Toplam yağ: 0,54 g.
- Karbonhidrat: 14,72 g.
- Toplam lif:2,81 g.
- Demir: 0, 55 mg.
- Fosfor: 21 mg.
- Azot: 0,22 g.
- Kalsiyum: 45 mg.
- Magnezyum: 24 mg.
- Potasyum: 166 mg.
- Sodyum: 3 mg.
- Çinko: 0,26 mg.
- C vitamini: 2,3 mg.
- B6 vitamini: 0,066 mg.
KARAYEMİŞTEN NELER YAPILIR?
Karayemiş meyvesi genellikle Karadeniz Bölgesi'nde tüketiliyor. Taze olarak yenilen meyvelerden, reçel, pekmez, turşu, kavurma ve komposto yapılıyor. Ayrıca karayemişin yaprakları da kurutulup çayı demleniyor.
KARAYEMİŞ NEREDE SATILIR?
Karayemiş meyvesi Karadeniz Bölgesi haricinde ülkemizde pek bilinmiyor. Karadeniz Bölgesinde ise yaz aylarında manavlarda, pazarlarda ve yol kenarlarında bu meyveyi rahatlıkla bulabilirsiniz. Yerel marketlerden bu meyvenin reçelini, pekmezini ya da turşusunu satın alabilirsiniz.
KARAYEMİŞİN ZARARI VAR MI?
Karayemiş meyvesinin yaprakları kurutulup çayı demlendiğinde gribal enfeksiyonlara karşı iyi geldiği biliniyor. Fakat bu meyvenin yaprakları taze şekilde tüketildiğinde zehirli etkisi bulunuyor. Karayemiş meyvesinin çekirdekleri ve taze yaprakları asla tüketilmemelidir.
Karayemiş meyvelerinin sağlığa hiçbir zararı bulunmamaktadır. Yine de kronik bir rahatsızlığınız ya da alerjik bir bünyeniz varsa bu meyveyi tüketmeden önce mutlaka doktorunuza danışınız.
Bu makale, teşhis ve tedavi önerisi içermez. Günlük olarak herkesin tükettiği karayemiş meyvesiyle ilgili yapılan bilimsel çalışmalardan hareketle, bu bitkinin faydaları konusunda bilgilendirme amacıyla yazılmıştır. Doktorunuzun önerisi olmadan hiçbir bitkiyi tedavi amacıyla kullanmayınız.
Editör : Nermin Sekmen Halil
